Travma ve Yas
Travma ve Yas
“Üzüntünü dile getir, konuşulmayan yas kalbe düğüm atar, onu sertleştirir ve kırar.”
Shakespeare
Ölüm bir son ve geri döndürülemez oluşundan dolayı bireyin yaşadığı en acı verici deneyimdir. Kayıplar karşısında her insan kendine özgü yas tutar. Bu deneyim birçok faktöre göre değişir. Bireyin tepkileri sakin bir kabulden, ciddi bir krize kadar değişebilir. Normal bir yas süreci genelde altı ile yirmi dört ay sürebilir. Eğer ki zamanla yatışması gereken yas gün geçtikçe direncini daha da koruyorsa “patolojik yas” görülebilir.
Yasın evreleri:
a. Şok/yadsıma (inkar) dönemi: Kaybın ardından gelen ilk dönemde görülebilir. Kişi kabullenmekte güçlük çeker.
b. Yüzleşme ve öfke dönemi: kişi kendisini, etrafındakileri hatta ölen kişiyi suçlamaya başlar. Bu acıyı hak etmediği için yoğun öfke duyar.
c. Pazarlık dönemi: kişi kaybı önlemek için aslında neler yapabileceğini düşünüp durur.
d. Kabul ve çökkünlük dönemi: kişi kaybı yavaş yavaş idrak etmeye başlar ve yaşananlara dair algısını yitirir.
e. Yeniden yapılandırma dönemi: kaybın etkilerinin kabullenildiği ve ilerlemeye hazır olunan dönemdir. Kişi durumun değişmeyeceğini ve kaybını kabullenir. Acısını zaman zaman hissetse de onunla yaşamayı öğrenir.
Normal yas süreci ve dört görev:
1. Kaybın gerçekliğini kabul etmek
2. Yas ile oluşan acı üzerinde çalışmak duyguları ifade etmek
3. Ölen kişinin bulunmadığı bir çevreye uyum sağlamak
4. Ölen kişi ile kurulan duygusal bağı yeniden düzenleyip yaşama devam etmek.
Patolojik Yas: Kaybın ardından en az altı ay geçmesine rağmen bireyin hayatındaki işlevselliğinin giderek bozulmasıdır. Birey normal yas evrelerinin birinde takılı kalmış ve süreci tamamlayamamıştır. Bir diğer adı “anormal yas”, “komplike yas”, “maskelenmiş yas” olabilir. Uyuma yönelik ilerleme değil de stereotipik tekrarlamalar görülür. Bu da iyileşmeyi duraklatır. Kayıp sonrası acı ise giderek yoğunlaşır.
Travmatik Yas: Sevilen birinin ani ölümü sonucu bireyde gelişen belirti ve tepkilerdir. Her kaybın arkasından gelen yas normal ve doğalken, travmatik yasta kaybın beklenmedik olması bu doğal süreci de etkiler. Kişinin travmatik yas sürecinde baş etme mekanizmaları çökebilir ve aynı zamanda yas tepkilerini çözümleme süresi de uzar.
Travmatik Yas Belirtileri:
1. Geleceğe ilişkin anlamsızlık hissi
2. Duygusal tepkisizlik
3. Kopukluk
4. Donukluk
5. Şok
6. Taşlaşma hissi
7. Ölümü kabullenmede güçlük
8. Hayatın anlamsız ve boş olduğu hissi
9. Ölen kişi olmadan yaşanan yaşamdaki anlamsızlık
10. Bir parçanın yok olduğu hissi
11. Dünyanın darmadağın olduğunu düşünme
Yas tutma sürecini sağlıklı hale getirebilmek için sevdiğiniz aktiviteleri yapıp, yeni hobiler edinebilirsiniz. Hislerinizi yansıtmaya çalışın, içinizde tutmak yerine paylaştığınızda ve yansıttığınızda rahatladığınızı fark edeceksiniz. Öz bakımınızı aksatmayın ve psikolojik destek almayı değerlendirin..
Antalya Psikolog aramaların da ve Konyaaltı Psikolog aramalarında öne çıkan bir konudur.
Travma ve Yas daha detaylı bilgi ve randevu almak için Antalya Konyaaltı’nda bulunan Tales Psikoloji kliniğimize başvuruda bulunabilirsiniz.
Antalya Psikolog, Konyaaltı Psikolog, Antalya En İyi Psikolog, Antalya Psikolog Tavsiye